Chu Công Đán là người đã giúp sức rất lớn trong việc lập nên nhà Chu và cùng với cha mình phát triển Chu Dịch.
Thân thế Chu Công Đán
Chu Công Đán tên thật là Cơ Đán là một nhân vật lịch sử lỗi lạc của Trung Hoa cổ đại, sống vào khoảng thế kỷ 11 trước công nguyên. Ông là em trai của Chu Vũ Vương, Cơ Phát, vua đầu tiên của triều đại nhà Chu, và là một trong những vương tôn nổi bật nhất của dòng họ Chu.
Chu Công Đán được biết đến không chỉ bởi vai trò quan trọng trong việc củng cố nhà Chu mà còn bởi những đóng góp to lớn về văn hóa, chính trị và triết học.
Công lao với nhà Chu
Sau khi nhà Chu lật đổ nhà Thương và thành lập triều đại mới, Cơ Phát qua đời sớm, để lại người con nối ngôi còn nhỏ tuổi là Chu Thành Vương. Chu Công Đán được giao trọng trách làm nhiếp chính, hỗ trợ Chu Thành Vương điều hành đất nước.
Ông nổi bật với vai trò nhiếp chính trong triều nhà Chu với các sự kiện chính:
- Đàn áp các cuộc nổi loạn: Đặc biệt là cuộc nổi loạn của các vương tử nhà Thương do Vũ Canh (con trai Trụ Vương) lãnh đạo. Ông đã chiến thắng và củng cố quyền lực nhà Chu trên toàn lãnh thổ.
- Xây dựng hệ thống hành chính: Chu Công Đán đã phân chia lãnh thổ thành các khu vực và bổ nhiệm chư hầu, tạo ra hệ thống phong kiến(là Phong Điền Kiến Ấp) điển hình, đảm bảo sự ổn định và thịnh vượng lâu dài cho nhà Chu.
- Xây dựng kinh đô mới: Ông đã góp phần lớn vào việc xây dựng kinh đô Lạc Dương, biến nơi đây thành trung tâm chính trị, văn hóa của nhà Chu.
Những đóng góp của ông với Chu Dịch
Chu Công Đán không những đóng góp cho nhà Chu, mà ông còn là người có đóng góp quan trọng trong việc biên soạn và hệ thống hóa Kinh Dịch, một tác phẩm kinh điển của triết học Trung Hoa.
Kế nghiệp vua cha là Văn Vương, ông có công trong việc soạn lời hào(Hào từ) cho ba trăm tám mươi bốn hào của toàn bộ Kinh Dịch, làm cho những giá trị của Kinh Dịch rõ ràng hơn, có giá trị hơn cho hậu thế.
Như vậy, Chu Công Đán là một người không chỉ giỏi về chính trị, quân sự mà ông còn để lại cho hậu thế một công trình to lớn trong Kinh Dịch, một trong Tứ thánh tập đại thành tạo nên Kinh Dịch.
Những đóng góp của ông đã ảnh hưởng đến văn hóa, triết học và chính trị Trung Hoa hàng nghìn năm sau.
